.jpg)
.jpg)
Haber
|
||
| iran Doğalgazında Skandal | ||
| - Haberi | ||
|
||
| |
||
|
Türkiye, iran'la yaşanan 'al ya da öde' krizi sebebiyle 45 dolarlık Azeri doğalgazı yerine 490 dolarlık iran doğalgazını alıyor. Türkiye ile Azerbaycan arasında gerçekleşen doğalgaz anlaşmasında bin metreküp için fiyat, 45 dolar olarak belirlenmişti. Şayet Türkiye, hata enerji politikaları, zamanında tamamlanmayan altyapı yatırımları ve iran'la yaşanan 'al veya öde' krizi gerekçesiyle fazla ucuz Azeri doğalgazını alamıyor. BOTAŞ, doğalgaz alımında ağırlığı parası ödemesi yapılan iran gazına (bin metreküp yaklaşık olarak 490 dolar) veriyor. Uzmanlar, lazım gelen yatırımlar bir an önce tamamlanarak ucuz Azeri gazının tercih edilmesi gerekmekte olduğunu belirtiyor. Aksi takdirde milyarlarca dolarlık zarar söz konusu. BOTAŞ, mevzu ile alakalı herhangi bir bilgilendirme yapmadı. Take Or Pay Maddesi Türkiye Azerbaycan ile senelik 6,6 milyar metreküp ve 15 sene süreli (Mart 2011), iran´la de senelik 10 milyar metreküp ve 25 sene süreli (Ağustos 1996) doğalgaz alım anlaşması yaptı. Anlaşmalar icabı Türkiye (BOTAŞ), her sene taahhüt ettiği asgari doğalgaz miktarını alması (Kontrat miktarının yüzde 75-80 civarı), satıcı ülkelerinde asgari miktar gazı teslim etmesi lazım geliyor. Aksi halde kontratlarda bulunan 'al veya öde' (take or hisse) maddesi devreye giriyor. BOTAŞ, 2008 ve 2010 senelerinde Azerbaycan ve iran gazı için 'al veya ödeye' fena düştü. BOTAŞ son yıllarda, boru hatlarının yetersizliği sebebiyle anlaşmalardaki asgari alım dışında, parası ödemesi yapılan gazın geri alımına ağırlık veriyor. Kompresör istasyonları Tam Kapasite Çalışamıyor BOTAŞ'ın ucuz Azeri gazını alamaması, eleştiri konusu oldu. Uzmanlara göre, başta Hanak ve Sivas olmak üzere diğer boru hattı güzergâhındaki kompresör istasyonları düzenli ve tam kapasite çalışmalı. Azeri doğalgazında asgari alım taahhüdünün üzerine çıkabilmek için yaklaşık olarak 275 gün günlük mukavele miktarını çekmek lazım geliyor. Zira Azeri ve iran gazı aynı boru hattı üzerinden taşınıyor. Kısaca, ikisini birden çekebilmek için kendi iletim sistemindeki kısıtları ortadan kaldırmak lazım geliyor. Altyapı Çalışması Şart Türkiye ve Azerbaycan arasında gercekleşen doğalgaz anlaşmasına göre Türkiye'nin, 45 dolardan doğalgaz alabilmesi için öncelikle asgari alım taahhüdündeki gaz miktarını çekmesi lazım geliyor. Asgari miktar üzerindeki çok gaz, kontrat miktarına kadar 45 dolardan alınacak. Uzmanlara göre bu fazla avantajlı bir fiyat. Şayet mühim bir detay, ucuz gaz fiyatı asgari miktar çekildikten akabinde gaz alımına devam edilirse geçerli. Esasen BOTAŞ, fazla kısa bir dönem 45 dolarlık alım yaptı. Sonra al ya ödeye düşünce alım durdu. Zira çok alım mümkün olmadı. Ayrıca 2011 ve 2012 yılındaki asgari alım taahhütleri düşürülmüş ancak bu fiyatın orijinal anlaşmadaki miktardan akabinde devam edeceği yürürlükte tutulmuştu. Bu sebepten ötürü halen geçerli bir maddedir bu. Şayet iran ve Azerbaycan doğalgazı aynı hattan taşındığından (Doğudan gelen gaz) kompresör istasyonlarının sağlıklı çalışması lazım gelir. Fakat asgari alımlar ve al veya ödeler sebebiyle boru hattı yetersiz kalıyor. Sıkıntı burada. Mutlaka ve fazla acil altyapı hazır hale getirilip, ucuz doğalgaz alınmalı. Zaman Gazetesi/ismail Altunsoy |
||
|
||
| Etiketler: iran, Doğalgazında, Skandal, |
Yorumlar
|
|
||
|