Enerjimagazin-Başta petrol, son dönemde doğal gaz ve artık tüm dünya tarafından farkındalığı oluşmuş yenilenebilir enerji hem ekonomik hem de siyasi açıdan modern dünyanın tüm devletleri için stratejik bir öneme sahip ve bu noktada projeksiyonlar, görünümler ve raporlar her enerji paydaşı için önem arz etmektedir. Uluslararası Enerji Ajansı, ABD Enerji Bakanlığı, REN21, Exxon, Shell ve BP olmak üzere bir çok kuruluş önümüzdeki on yıllar için; enerji talebinin nasıl gelişeceği, bölgeler bazında arz ve talebin nasıl değişeceği, bu değişim ve gelişimin ayrı ayrı enerji kaynakları temelindeki olası seyri, küresel ısınma ve iklim değişikliği riskleri, talebin karşılanabilmesi için gereken yatırımlar ve özellikle de son dönemde karbon salınım senaryoları gibi konulara yönelik senaryolar hazırlamaktadırlar. Tabi bu tahminler bir yandan elde bulunan veriler doğrultusunda ve buna bağlı tahminler üzerine varsayımlar olarak hazırlanırken aynı zamanda kuruluşların perspektiflerine göre de değişiklik sarf edebilirler. Gelecek ne bütünüyle öngörülebilir, ne de bütünüyle rastlantısal olabilir. Gelecekte gerçekleşmesi muhtemel durumlar üzerine yapılan bu raporları ve gelecek projeksiyonlarını objektif inceleyerek enerji sektörünün geleceği hakkında vizyon edinilebilir. 10.02.2016 tarihinde önce BP her yıl yayımladığı BP Enerji Görünümü raporunu daha sonraki günde Total, 2015 yılı değerlendirme raporunun sunumlarını gerçekleştirdi.
.jpg)
Peki BP Enerji Görünümü’nde nelere değinildi ve BP dünya enerji sektörünün geleceği hakkında ne ön görmekte? BP, ham petrol varil fiyatlarının tekrar 100 $ seviyelerine yükselmesi ile petrol ve doğalgaz endüstrisi için parlak bir gelecek, yüksek şeyl üretimi artışı ve Kanada katran sahasından yeni üretim portföyü öngörmekte. Fosil yakıtların hala 2035 yılında da petrolün toplam enerji arzının % 80’ini sağlıyor olacağına inanmakta ve bu senaryo altında, karbon emisyonlarında çok ciddi artışlar olacağı varsayımında bulunuyor. Tabi, bu noktada dünya enerji planlamarı konusunda yeni bir sürece girmişken ve küresel ısınma kritik seviyelere ulaştığından hemen bu öngörülere eleştirilere tabi tutulmakta. Önümüzdeki yirmi yılda dünya enerji piyasalarında gelişecek olan projeksiyonlar ve yeni trendleri içeren son BP Enerji Görünümü’nü de sahip tahminler gerçekleştirilmiş. BP CEO’su Bob Dudley “ Petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki düşüş esnasında, önemli olanın sadece mevcut zorlu koşullara uyum sağlama olmaması gerektiğini aynı zamanda bundan sonraki zorluklara da hazırlanılması gerekliliğinin altını çizdi.
Anahtar mesajın ise gelişmekte olan ülkeler ve dünya nüfusunun büyümesine bağlı güçlü enerji talebini karşılamak için petrol ve doğalgaz sektörünün yeni rezerv keşiflerine devam etmesi zorunluluğu olduğu söylenebilir. BP Baş Ekonomisti Spencer Dale her ne kadar tahminlerinde hangi ham petrol varil fiyatı varsayımını kullandıkları hakkında bilgi vermemiş olsa da güncel 30$ varil fiyatında iyileşme beklediğini dile getirdi. Yükselecek olan rakamın stabil olmasa bile fiyatların 30 $ ve 100 $ arasında bir yere ulaşacağı ve sonunda 100 $ seviyelerine erişeceği tahmininde de bulunuldu. Petrol şirketi geçmişte enerji karışımında rüzgar ve diğer yenilenebilir enerji teknolojilerinin gelişimini göz ardı ettiğini aynı zamanda da nükleer ve biyoyakıttan gelen katkının abartılı olduğuna da değinildi. Rapora göre karbon emisyon salınımlarının önümüzdeki yirmi yılda neredeyse her yıl % 1 oranında büyümesi bekleniyor. Ayrıca ton başına 100 $ gibi çok yüksek karbon fiyatı da dahil olmak üzere küresel ısınmaya karşı çok daha fazla politika eylemi tahmini içeren bazı alternatif senaryolar özeti de sunulmuş durumda. Amerika menşeili tight oil’in 2030 yılında 4m petrol eşdeğerinin 8m’ye yükseleceği ve ABD şeyl gazının 20 yıl içinde dünya kaynaklarının yaklaşık %20’sini sağlayabileceği tahminlerine de yer verilmekte. Ayrıca, çok pahalı ve yüksek karbonlu üretim yöntemlerini içerir olsa bile özellikle Brezilya derin su rezervuarları ve Kanada petrollü kum sahaları olmak üzere OPEC dışı üretimin artacağı tahminleri de yer aldı.
.jpg)
Bu saptamalar haricinde önümüzdeki 20 yıllık dönemi içeren BP Enerji Görünümü’nü;
· Dünya nüfusunun yaklaşık 1.5 milyar artarak 8.8 milyar kişiye ulaşacağı, bu artışın yarısına Afrika’da rastlanacağı,
· Küresel ekonominin iki kattan fazla artış göstereceği, küresel ekonomi artışının yarısından fazlasının nüfusları çok fazla olan ve yaşam standartları hızla gelişen Çin ve Hindistan’a ait olacağı ve enerji talep artışlarında öncü olacakları,
· Çin ekonomisinin sürdürülebilir orana ulaşıp balansa geçerek yavaşlayacağı,
· Büyüyen ekonomi, daha fazla insanın orta sınıf standartlarında yaşaması, daha iyi evlerde oturması, binek araçlarının olması, daha fazla elektrikli alet kullanımı ve kırdan kente daha fazla göç olması anlamına gelirken tüm bunlarla birlikte enerji gereksiminin artacağı,
· 2035 yılında bu güne göre %34 daha fazla enerji tüketimi gerçekleşeceği,
· Enerji talebinin özellikle gelişen ekonomilerde ve gelişmekte olan büyüme ile 2013 ve 2035 yılları arasında yüzde 34 oranında büyümesi,
· Enerji talebinin %60’ını fosil kaynakların sağlayacağı,
· Küresel enerji yoğunluğu her yıl yaklaşık % 2,1 oranında düşüş eğilimi göstereceği ve 1965 yılından bu yana elde bulunan veriler içerisinde herhangi 20 yıllık dönemde böyle bir eğilimle karşılaşılmayacağı,
· Avrupa Birliği ekonomisi %150 daha büyüse de enerji talebi 50 yıl önceki değer seviyelerinde olacağı,
· Kömür talebinin 2000 yılı yüzde 3,8’lik artışı ile karşılaştırıldığında 2013-2035 yılları arasında sadece yüzde 0,8’lik artış göstereceği ve hızla düşüş trendi yakalacağı,
· Önümüzdeki yıllarda, salınımlar için uygulanması beklenen daha sıkı kurallar ve yüksek maliyetler, elektrik üretiminde kömürün payının azalmasına ve teşvik edilen yenilenebilir kaynakların paylarının artmasına neden olması,
· Doğalgazın, enerji karışımı içinde kömürü geçerek petrolün ardından 2.sıraya yerleşeceği,
· Yenilenebilir enerji yılda yüzde 6,3 olarak 2035 yılına kadar en hızlı büyüyen yakıt olacağı,
· Enerji verimliliği artışı dolayısıyla yenilenebilir enerjinin +%13,9(180mTEP) ve gaz talebinin -%3(-180mTEP) olarak revize edildiği,
· Nükleerin yüzde 1,7 oranında ve hidroelektriğin yüzde 1,8 büyümesi,
· Global enerji üretimi büyümesinde üçüncü olan yenilenebilir enerjinin 2035 yılına kadar pazarın yüzde onaltısına sahip olacağı,
· Yenilenebilir enerji üretiminde Avrupa Birliği’nin liderliği devam edecek olsa da Amerika ve Çin tarafından geçileceği, hatta Çin’in Amerika ve Avrupa Birliği kurulu kapasitesi artışı toplamından daha yüksek kapasite kurulumu gerçekleştireceği,
.jpg)
· Brezilya Çin’den sonra en çok hidroelektrik güç kurulu kapasitesine sahip ülke olsa da Kanada’nın ikinciliği elde edeceği,
· Sanayi Devrimi’nden bu yana ilk kez, 2035 yılında tek hakim yakıt kaynağı olmayacağı,
· Fosil yakıtların yüzde 27’den daha büyük bir paya sahip olacağı izine rastlanmadığı,
· Petrolün, ulaşım sektöründe petrolün yüzde 88 oranıyla domine etmesinin devam edeceği,
· Offshore rüzgar enerjisinin yeni konvansiyonel fosil enerji santralleri ile rekabet yapabilirliğinin giderek artacağı,
· Solar PV pazarının, giderek artan sayıda marketlerden biri haline ve daha rekabetçi hale gelebileceği,
· Onshore rüzgar enerjisi maliyetinin yüzde 25 ve solar pv maliyetinin ise yüzde 40 oranında azalış eğilimi göstereceği,
· Düşük karbon kaynaklarında büyümeye rağmen, küresel karbon emisyonları 2013 ve 2035 yılları arasında yüzde 25 oranında artacağı,
· Anlamlı küresel karbon fiyat doğru teşvikler etkin kararlar ve yatırımların yapılabilmesi için doğru teşvikler sağlayacağı,
· Küresel gaz talebinin giderek artan oranda sıvılaştırılmış gaz ithalatıyla karşılanması,
· Küresel LNG ticaret hacminin söz konusu dönemde 2 kat artacağı ve toplam küresel gaz talebinin yaklaşık yüzde 15’ini karşılayacağı,
· Büyük oranda enerji verimliliğindeki artış ile küresel enerji talebi yüzde 1 revize edilmesi,
· 2013 Enerji Görünümü’nde ABD tight oil’inin 2030 yılında günlük 3.6 milyon varil ulaşacağı tahmin edilirken teknolojideki gelişime paralel 2014 yılında bu eşiği aştığı ve Amerika’nın petrol üretiminin %40’ını oluşturacak günlük 8 milyon varile ulaşacağı beklentisi,
.jpg)
· Şeyl gazı süre içinde en hızlı büyüyen fosil yakıt olacağı,
· Şeyl gaz üretimi Kuzey Amerika’da yoğunlaşmasının muhtemel olduğu,
· Asya Pasifik bölgesi 2035 yılında küresel şeyl gazı üretiminin yüzde 10’undan fazlasına sahip olacağı,
· Çin, Kuzey Amerika dışındaki şeyl gazı için en umut verici ülke ve iki ülke 2035 yılında şeyl gazı üretiminin yüzde 85’ini sahip olabilmesi,
· Konvansiyonel olmayan gaz üretimindeki artışın yoğunlukla K.Amerika olması beklenirken K.Amerika’nın yanı sıra özellikle Asya-Pasifik bölgesinde de önemli potansiyel beklenmektedir. Ayrıca, konvansiyonel gaz üretiminde üretim artışının çoğunun OPEC dışı ülkelerde özellikle de Ortadoğu, Çin ve Rusya’da beklenmesi,
· Kömür halen elektrik üretiminde en çok kullanılan, enerji tüketiminde ise 2. Sıradaki yakıt konumundadır. Kömüre olan talebin 2035 yılına kadar düşüşe geçmesi beklenmekte ve bu düşüşte hem OECD ülkelerinin hem de halen dünya kömür tüketiminin yarısını gerçekleştiren Çin’in talebinin azalması ve artan çevre politikalarının etkili olacağı,
· Küresel kömür talebinin yüzde 6 (270mTEP) azalış göstereceği,
· Hindistan kömür tüketiminde 435 mTEP ile en büyük büyümeyi gösteren ve Amerika’nın küresel kömür tüketimi sıralamasındaki 2.liğini alacak ülke olacağı,
· Fukuşima sonrasında bazı ülkelerin nükleer planlarında geri adım atmalarına karşın, nükleer enerjide artış beklenmekte ve bu artışta özellikle Asya-Pasifik ülkelerinde gerçekleşeceği,
· Japon reaktörlerin 2020 yılına kadar 2010 yılı seviyelerinin yüzde 60 ulaşmak için önümüzdeki beş yıl içinde yeniden devreye alınması beklentisi,
· Bataryaların gelecekte de yeterli olmayacağı,
· Çin 2035 yılında dünyanın önde gelen petrol tüketicisi olarak ABD’yi geçeceği,
·Diğer öne çıkan kaynaklar arasında biyoyakıtlar ve doğalgaz sıvıları yer almaktadır. Küresel doğalgaz sıvıları günlük 20 milyon varil artış ile 112 milyon varil/gün ‘e ulaşacağı,
· Hafif hizmet taşıtlarının sayısının 2 kat artması ve mevcut 1.2 milyarlık araç sayısının 2,4 milyara erişmesi beklenmekte. Buna karşın araç sayısındaki artışa rağmen enerji verimliliğinde %2-3 oranında artış beklenmektedir. Ortalama araç verimliliğinin 100 kilometre için 30mil/galon olan seviyesinden 2035 yılında 100 km için 50 mil/galon gibi bir düzeyde olacağı gibi temel tahminler altında özetleyebiliriz.
Vural Cantuğ AKKAŞ
Enerji Sistemleri ve Makina Mühendisi |
