Türkiye Elektrik iletim A.Ş (TEİAŞ) E. Genel Müdürü ve Mensis Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah ATALAY, tüketicilere yansıtılan elektrik faturalarının hangi parametrelerden oluştuğunu ve nasıl hesaplandığına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu.

Elektrik fiyatlarındaki değişimlerin çok yönlü ve tarifeleri birçok faktörden etkilendiğini belirten ATALAY, en sağlıklı değerlendirmelerin konunun uzmanlarından alınmasının gerekliliğinin önemini vurguladı. ATALAY, Perakende şirketlerinin kamu ve özel sektörden aldıkları enerjideki kar marjlarının yüzde 2,38 olduğunu da sözlerine ekledi.

ATALAY’ın Twitter hesabı üzerinden konuya ilişkin yaptığı değerlendirmeler şu şekilde:

Elektrik Fiyatları ve Faturaları Hakkında

Tüketicilere yansıtılan elektrik faturaları hangi parametrelerden oluşur ve nasıl hesaplanır? Bunun için bazı kavram ve kuruluşların anlam ve fonksiyonunun bilinmesinde fayda var.

Anahtar Kavramlar

Dağıtım Şirketi (EDAŞ)

Perakende Şirketi(EPSAŞ) Bakanlık(ETBK)

EPDK(Piyasa Düzenleyicisi)

EÜAŞ (Kamu elektrik üretimi)

Özel Sektör Elektrik Üretimi

EPİAŞ (Enerji Borsası)

Serbest Tüketici (1200 KWh/yıl üstü tüketim)

Regüle Tarife (EPDK onaylı tarife)

Elektrik Satış Tarifleri

EÜAŞ'ın ürettiği enerjinin maliyeti, talep miktarı, piyasada (EPİAŞ) oluşabilecek fiyatlar, alım garantili anlaşmalar ve YEKDEM( Yenilenebilir) kaynak maliyetleri öngörülerek 3'er aylık periyotta Bakanlık koordinasyonunda EPDK tarafından onaylanır.

Onaylanan tarifelere dayalı faturalar; Aktif Enerji Bedeli (52-64 tüketim gruplarına göre) Dağıtım Bedeli (20-29 Tüketim gruplarına göre) BTV (1-5) Enerji Fonu (0,7) TRT payı ve (KDV (18)'den oluşur.

Enerji Bedelini EÜAŞ'ın toptan satış fiyatı, 3. çeyrek için 23,7 Kuruş olarak onaylandı. Kamu üretimi perakende şirketlerinin (Regüle Tarife için) yüzde 39'luk enerji ihtiyacını karşılayabilmektedir. Geri kalan 61'lik kısım piyasadan temin edilmektedir.

Bakanlık EÜAŞ maliyetlerini ve fiyatlarını, tüketici lehine oluşturmak ve zam yapma ihtiyacını asgariye indirmek amacıyla aktif enerji bedeline yansıyan/yansıyacak piyasa fiyatlarının aşırı etkisini optimize etmek amacıyla düşük tutmaktadır.

En düşük aktif enerji bedeli 47 kuruş iken EÜAŞ fiyatlarının bunun yarısı (23,75) olarak onaylanmasının amacı, piyasada oluşan yüksek fiyatların tüketiciye etkisini azaltmaktır. EÜAŞ sahip olduğu üretim portföyü ile Piyasada oluşabilecek aşırı fiyatlanmanın önüne geçebilmektedir.

Peki, Spot Piyasada Fiyatlar Nasıl Oluşmuş?

8 aylık Piyasa Takas Fiyatı (PTF) 38,1 K Kuruş, Şubat Ayı PTF: 28,7 Kuruş (En düşük) Temmuz PTF: 51,8 Kuruş Ağustos PTF: 55,7 Kuruş olarak gerçekleşmiştir. Çeyrek dönemler için öngörülen fiyatlarda bunlar düzeltme işlemiyle dikkate alınır.

Son günlerde şu soru sorulmaktadır: EÜAŞ onaylı tarifeler 23,75 Kuruş iken neden elektrik fiyatları bunun onaylı aktif fiyatlar bunun iki katından fazladır? İşte bu kadar Tweet’i bunun için yazıyorum. Türkiye piyasasında kamunun ürettiği enerji miktarı 25 seviyesinde ve Perakende şirketlerinin kamudan alabildiği miktar 39 seviyesindedir. Gerisini spot piyasadan, yani 8 aylık ortalamaya baktığımızda 38 kuruştan, ağustos ayında 55,7 kuruştan almışlardır. Bunlara YEKDEM, Lisansız üretimler ve Dengesizlik maliyetleri dahil değildir.

Peki, Serbest Üretim Maliyetleri Nasıl Gerçekleşiyor Ona da Bakalım

Yüzde 58-60 veriminde bir doğalgaz santrali 1 Mwh elektrik üretmek için yaklaşık 185 m3 gaz tüketmektedir. BOTAŞ’ın satış fiyatı M3 için 2.060 TL'dir. 1 MWh elektriğin üretim maliyeti 405 TL +15TL OPEX yani 420 TL'dir.

Doğal Gaz santral verimleri düştükçe üretim maliyetleri 58 kuruşa kadar çıkabilmektedir. İthal Kömürde ise; Santral verimleri 39-46 aralığında değişmektedir. İthal kömür fiyatları 150 dolar seviyesine geldi. Üretim maliyetleri 410-450 arasında değişmektedir.

Temmuz ve Ağustos aylarında piyasa fiyatlarının 51,8 ve 55,7 kuruş çıkmasının sebebi dünya piyasalarında artan ithal kömür fiyatları, doğalgaz fiyatları ve kur farklarıdır. Yılın geneline baktığımızda üreticiler bazı aylarda zarar bazı aylarda da kar edebilmektedir.

Elektrik Fiyatlarının Avrupa'da Nasıl Gerçekleştiğine Bakalım

8 Aylık sürede elektrik fiyatları bazı ülkelerde iki kattan fazla artmıştır.

Özet Olarak Şunları Söylemek Mümkün

1- Elektrik fiyatlarındaki değişimler çok yönlü ve tarifeleri birçok faktör etkilemektedir.

2- En sağlıklı değerlendirmeler konunun uzmanlarından alınır.

3- Perakende şirketlerinin kamu ve özel sektörden aldıkları enerjide kar marjları 2,38'dir.