Hükümetin, Suriye’den tehdit olduğunu iddia ederek topraklarına Patriot füzlerini yerleştirmesi Türkiye’ye pahalı gelmeye başladı. iran’ın füzeler yüzünden doğalgazda indirim yapmak için görüşmeyi bile kabul etmediği ileri sürüldü.

Çarpıcı iddiayı Rusya’nın Sesi Radyosu gündeme getirdi. Radyonun, iran’ın nükleer programına ilişkin batı ülkeleri ile iran arasında yapılması planlanan ve “5+1” diye adlandırılan görüşmelere ilişkin haberinde, bu görüşmelerin niye Türkiye’de yapılmadığı anlatıldı.

Gazeteciler Online’ın derlediği, radyonun sitesinde yer alan Ortadoğu uzmanı Stanislav Tarasov’un değerlendirmesi özetle şöyle:

Türkiye daha önceden iran’ın barışçı nükleer enerji programını aktif bir şekilde desteklemekteydi. Batı tarafından iran’a karşı uygulanan ekonomik kısıtlamalara karşı çıkmaktaydı. iran ve altı ülke arasındaki görüşmelerin sürmesi için aracılık yapmaya çalışmıştı ama başarısız olmuştu.

Bilindiği üzere bu formattaki görüşmelerin ilk turlarından biri 14 Nisan 2012’de istanbul’da yapılmıştı. Bu görüşmeler herhangi bir sonuç alınmadan bitmişti. Önemli olan tarafların diyaloğa devam etme niyetlerini açıklamış olmalarıydı. Anca iran ve “altılı” arasında istanbul’da yapılması düşünülen görüşmeler bir yıldan uzun bir süre geçmesine karşın yapılamadı.

Ardından Tahran ve Ankara arasındaki ilişkiler gerginleşmeye başladı. Geçtiğimiz yıl sonunda iran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinejad Türkiye’ye yapmayı planladığı ziyareti “çalışma grafiğindeki ani değişiklikleri” gerekçe göstererek iptal etti. Oysa taraflar Suriye’deki durum da dahil bir dizi çok önemli konuyu görüşmek niyetindeydi. Asıl neden ise tek. O da NATO Patriot füze savunma sistemlerinin Suriye sınırına yakın bölgelere yerleştirilmiş olması.

Bunun ardından Alman Haber Ajansı (Deutsche Welle) iran Bürosu bu gelişmeleri kısaca şöyle özetlemişti: “iran Türkiye’nin aracılık girişimlerini reddediyor”. Büro yazısında başta ekonomik alan olmak üzere iki ülke arasındaki ilişkilerin de zora gireceği tahmininde bulunmuştu. Yapılan tahmin doğru çıktı. Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, geçtiğimiz günlerde, Tahran’ın Ankara ile doğalgaz için yeni fiyatları görüşmeyi istemediğini açıkladı.

Bilindiği üzere, iran, 1996 yılında yapılan bir anlaşma uyarınca, Türkiye’ye yılda 30 milyar metreküp doğalgaz satıyor. Ankara’nın Batı tarafından iran petrolüne getirilen sınırlamaların, iran’ı görüşme masasında pazarlığa daha açık hale getireceği hesapları doğru çıkmıyor. Türkiye, iran gazından vazgeçemez, çünkü aksi takdirde bu ülke ekonomisine ciddi bir zarar verir.

iran Türkiye’nin ticaret hacminin en yüksek olduğu ilk on ülke arasında yer alıyor. iki ülke arasındaki ticaret hacmi son dönemde yılda 20 milyar dolara ulaştı. Daha bir süre öncesine kadar bu faktör Türkiye ve iran tarafından uzun vadeli işbirliğinin esası olarak görülmekteydi. Ancak anlaşılan o ki; Suriye konusundaki farklı yaklaşımlar, NATO’nun Patriot füzelerinin yerleştirilmesi dün yıkılmaz, karşılıklı çıkara dayalı görünen ortaklıkta ciddi değişiklikler getirecek.